1. Συνολικοί δείκτες για δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης
Η έκδοση εντάσσεται στη σειρά εκδόσεων που πραγματοποιεί το ΕΚΤ με σκοπό την ανάλυση της ελληνικής συγγραφικής δραστηριότητας σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Η έκδοση επικεντρώνεται στις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης της ερευνητικής κοινότητας στην Ελλάδα, αντλώντας δεδομένα από τη βάση Web of Science και καταγράφοντας τα βασικά μεγέθη που χαρακτηρίζουν την παραγωγή σε επιστημονικές δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης και τις αντίστοιχες επιδόσεις των ελληνικών φορέων στη διάρκεια της δεκαπενταετίας από το 2006 έως το 2020, εστιάζοντας παράλληλα στα δεδομένα των τελευταίων πέντε ετών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάλυση αφορά σε επιστημονικά άρθρα που έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή περιοδικά ανοικτής πρόσβασης και περιλαμβάνει τους εξής τύπους ανοικτής πρόσβασης: Gold, Hybrid, Green και Bronze.
Τα δεδομένα τα οποία παρουσιάζονται στην συγκεκριμένη έκδοση και αφορούν τις μεταβλητές της ανοικτής πρόσβασης παρέχονται από την πλατφόρμα του Web of Science. Η ίδια συνεργάζεται με και αποκτά τα αντίστοιχα δεδομένα αυτά από την OurResearch, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που κυκλοφόρησε πρόσφατα μια βάση γνώσεων (knowledge base) περιεχομένου Ανοιχτής Πρόσβασης (ΑΠ). Αυτή η βάση γνώσεων εμπεριέχει πληροφορίες και δεδομένα σχετικά με νόμιμες εκδόσεις Ανοικτής Πρόσβασης τύπου Gold ή Bronze (περιλαμβάνουν δωρεάν πρόσβαση στον ιστότοπο ενός εκδότη), Hybrid (ορισμένα άρθρα είναι ανοικτής πρόσβασης) και Green (π.χ. ο συγγραφέας που έχει αρχειοθετηθεί μόνος του σε ένα αποθετήριο). Σε αυτό το σημείο διευκρινίζεται ότι οι αναφορές σε ανοικτές δημοσιεύσεις τύπου Green αφορούν δημοσιεύσεις μόνο αυτού του τύπου, δηλαδή Green only, συνεπώς για λόγους απλοποίησης όποια αναφορά γίνεται στο εξής σε Green αφορά τον τύπο Green only. Αναλυτικότερες πληροφορίες ως προς τους τύπους δημοσιεύσεων ανοικτής πρόσβασης και τη μεθοδολογία που έχει ακολουθηθεί παρατίθεται στο σχετικό Παράρτημα.
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον συνολικό αριθμό των δημοσιεύσεων από ελληνικούς φορείς σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης για τα έτη 2018 και 2020 στο σύνολο των δημοσιεύσεων των ελληνικών φορέων για τα ίδια έτη. Επίσης, παρουσιάζει τον αριθμό των αναφορών σε δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης από ελληνικούς φορείς για τις περιόδους 2014-2018 και 2016-2020 στο σύνολο των αναφορών σε δημοσιεύσεις ελληνικών φορέων.
Η ακόλουθη εικόνα παραθέτει με σχηματικό τρόπο για το έτος 2020 τα δεδομένα για τις ελληνικές δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης ανά τύπο ανοικτής πρόσβασης, τόσο ως προς τον αριθμό και τα αντίστοιχα μερίδιά τους, όσο και ως προς το τι διαφοροποιεί κάθε τύπο από τους υπόλοιπους.
Στον παρακάτω πίνακα αναλύονται περαιτέρω τα στοιχεία για τον αριθμό των δημοσιεύσεων και των αναφορών των δημοσιεύσεων ανοικτής πρόσβασης ανά κατηγορία φορέα, κατά τις περιόδους 2014-2018 και 2016-2020.